Ολοι διαβάσαμε την πρόταση του Πέτρου Μανταίου («Εφ. Συν.», 20 Αυγούστου 2013, σελ. 2, στη στήλη Χρονογράφημα): «στα βραβεία που απονέμει κάθε χρόνο η Ακαδημία για εξαίρετες πράξεις, να συμπεριλάβει για το 2013 και τους εργαζόμενους στην ΕΡΤ»· έτσι χωρίς «πρώην», γιατί αυτή είναι η αλήθεια: οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ!». Ο Μανταίος απευθύνεται σ’ όλους εμάς που χρόνια τώρα ως τηλεθεατές της δημόσιας τηλεόρασης ή ως ακροατές του δημόσιου ραδιοφώνου ακούγαμε τη φωνή της «κοινωνικής συνείδησης» για την οποία εργαζόμαστε ως πολίτες.
Η 11η Ιουνίου 2013 έχει καταγραφεί στην ιστορία του τόπου μας ως «μαύρη μέρα». Η απόφαση και η πράξη για το «κλείσιμο» της ΕΡΤ ήταν απόφαση και πράξη του ίδιου του πρωθυπουργού της χώρας. Ηταν απόφαση και πράξη απολυταρχισμού και ολοκληρωτισμού. Ο Jürgen Habermas, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, μίλησε σε ηπιότερο τόνο για «πράξη πολιτικής απελπισίας».
Εμείς οι πολίτες σ’ αυτή την κοινωνία ζούμε τον δικό μας «Γολγοθά» της ενημέρωσης και της πληροφόρησης. Επιτέλους έφτασε η ώρα και ο «καιρός» (στη φιλοσοφική γλώσσα) για να καταλάβουμε ότι εκείνη τη «μαύρη μέρα» έγινε κάτι το οποίο κανένας πεφωτισμένος νους (πολίτης, πολιτικός, στοχαστής, φιλόσοφος κ.ά.) δεν θα μπορούσε να το σκεφτεί: σε καθεστώς δημοκρατικής διακυβέρνησης αποσυνδέονται δύο πράγματα: η δημόσια σφαίρα και η κοινωνική συνείδηση και θεωρούνται εντελώς ξένα μεταξύ τους. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η δημόσια τηλεόραση και το δημόσιο ραδιόφωνο ως κοινωνικές διαδικασίες σχηματισμού βούλησης είναι ανήμπορες να εκφράζουν την κοινωνική συνείδηση. Η άρρηκτη θετική διαμεσολάβηση ανάμεσα στη δημόσια σφαίρα και την κοινωνική συνείδηση καταργείται.
Εάν όλα αυτά που αναφέρονται ως η ουσία και ο πυρήνας του καθεστώτος ενημέρωσης και πληροφόρησης σε μία ανοιχτή δημοκρατική κοινωνία έχουν κάποια βάση (φιλοσοφική και πολιτική), τότε πρέπει να αναλάβουμε ως πολίτες το έργο, σύμφωνα με το οποίο ο σχηματισμός της κοινωνικής συνείδησης ανατίθεται σε μία οντότητα, η οποία εξ ορισμού (κατά τον πολιτικό διαφωτισμό) εγγυάται την πρακτική και πολιτική εφαρμογή της πολιτικής ιδέας της ελευθερίας και προ πάντων της ελευθερίας της έκφρασης.
Τώρα σχετικά με τους εργαζόμενους στην ΕΡΤ, πρέπει να ειπωθούν τα εξής: εδώ και μήνες οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ «σήκωσαν στους ώμους τους τη σκοτεινιά» ενός πολιτικού καθεστώτος, το οποίο βρίσκεται υπό κατάρρευση. Οταν ο κ. Μανταίος απευθύνει την έκκληση προς την Ακαδημία Αθηνών να βραβεύσει τους εργαζόμενους στην ΕΡΤ για «εξαίρετη πράξη», αυτό έχει να κάνει με την ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας στον τόπο μας. Στη λογική της πολιτικής φιλοσοφίας οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ υπερασπίζονται «με νύχια και με δόντια» τον πολιτικό διαφωτισμό και τις ιδέες του.
Δεχόμαστε όλοι μας ότι στην Ακαδημία Αθηνών οι πνευματικοί ηγήτορες αυτού του τόπου μπορούν να «σώσουν τα φαινόμενα» (λέμε εμείς οι φιλόσοφοι) ή, με άλλα λόγια, να διαφυλάξουν έστω κάποια ψήγματα πολιτικής αξιοπρέπειας και πολιτικού διαφωτισμού σ’ έναν τόπο που, όπως φαίνεται, δεν έχει υιοθετήσει το αντιστασιακό πνεύμα.
Ολοι οι φίλοι μου, οι ακαδημαϊκοί, άκουγαν το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ. Θα χρησιμοποιήσω ένα τελευταίο επιχείρημα που έχει να κάνει με την ίδια την εκπαίδευσή μας ως ατόμων και πολιτών. Από εκείνη τη «μαύρη μέρα» δεν ανοίγω το ραδιόφωνο στη συχνότητα του Τρίτου Προγράμματος. Ή ορθότερα, δεν μπορώ να ακούσω το Τρίτο Πρόγραμμα. Η θεσμοθετημένη οντότητα του ελληνικού πνεύματος, που ονομάζεται Ακαδημία Αθηνών, μπορεί επιτέλους να κάνει κάτι: να βραβεύσει τους εργαζόμενους στην ΕΡΤ, επειδή εδώ και χρόνια (εδώ και δύο μήνες τώρα) προώθησαν το «πρόγραμμα του πολιτικού διαφωτισμού», αντιστάθηκαν στην απολυταρχική και ολοκληρωτική στάση της πολιτικής ηγεσίας και έθεσαν ως ύψιστο πολιτικό έργο τους την ενημέρωση, την πληροφόρηση και τη διαβούλευση των πολιτών.
Μετά απ’ αυτή την ανάλυση περιμένουμε όλοι μας, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών να υιοθετήσει την πρόταση του κ. Μανταίου και να προετοιμάσει τις κατάλληλες γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι οποίες θα καταλήξουν, έστω και με χρονική καθυστέρηση (τον Δεκέμβριο του 2013) σε μία απόφαση, η οποία θα εκφράζει την ηθική και πραγματολογική ευγνωμοσύνη της ελληνικής κοινωνίας προς τους εργαζομένους της ΕΡΤ που διέσωσαν την τιμή και την αξιοπρέπεια της χώρας μας ως συλλογική οντότητα του πολιτικού διαφωτισμού.
* Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου